Paleozoik PL

Paleozoik to era liczona od 539 do 252 milionów lat temu. Zazwyczaj dzieli się na starszy paleozoik, do którego zalicza się okresy kambr, ordowik, sylur i dewon, oraz młodszy, obejmujący karbon i perm. 

Starszy paleozoik

Kambr

Podczas kambru gigantyczny kontynent Rodinia stopniowo się rozpadał na kilka mniejszych kier. Obszar Europy Środkowej (Masyw Czeski) znajdował się w strefie umiarkowanej półkuli południowej, na skraju nowego kontynentu Gondwany. Po raz pierwszy na planecie pojawiły się wielokomórkowe zwierzęta, które potrafiły budować silne szkielety lub skorupy, aby lepiej chronić się przed drapieżnikami i niekorzystnymi warunkami. Z tego okresu znamy na przykład pierwsze trylobity, ramienionogi czy liliowce, później pojawiły się też głowonogi i wiele gatunków planktonu. Do dziś zachowały się również nielicznie zwierzęta o miękkich ciałach (pierścienice, stawonogi, skorupiaki, krążkopławy i najstarsze strunowce) znane ze znalezisk w Kanadzie i Chinach. W Czechach znajdują się osady kambryjskie ze skamieniałościami, w szczególności w rejonie Barrandien lub w górach Železné hory. Na Podgórzu Karkonoskim można znaleźć wapienie z tego okresu pod Rýchorami.

Ordowik

Ordowik jest uważany za jeden z najchłodniejszych okresów w historii. Woda była wiązana w dużych ilościach w lodowcach, co spowodowało spadek poziomu oceanów na świecie o kilkadziesiąt metrów. Masyw Czeski znajdował się na dnie głębszego morza w pobliżu południowego kontynentu Gondwana, gdzie osadzały się zwłaszcza ciemne, tzw. graptolitowe, łupki. Oprócz graptolitów znajdują się w nich bogate społeczności np. konodontów, trylobitów, mięczaków, ramienionogów, ryb i głowonogów. Z królestwa roślin znamy tylko algi (krasnorosty). Skały z tego okresu występują głównie w Barrandienie i w górach Železné hory; niedawno unikatowo zachowaną faunę ordowicką udokumentowano także w okolicach Železnego Brodu. 

Sylur

W sylurze klimat ocieplił się, a poziom oceanów podniósł. Masyw Czeski nadal znajdował się na półkuli południowej na kontynencie Gondwana, który powoli przesuwał się na północ. Nadal przeważało osadzanie się czarnych łupków i tak zwanych wapieni ortocerasowych, w których bogato zachowała się ówczesna fauna, zwłaszcza graptolity, konodonty, koralowce, stromatofory, liliowce, łodziki i ortocery. Na lądzie pojawiły się pierwsze prymitywne rośliny naczyniowe (psylofity). Skały sylurskie można znaleźć głównie w Barrandienie i górach Železné hory, a na Podgórzu Karkonoskim łupki graptolitowe w okolicach miejscowości Poniklá.    

Dewon

W tym okresie rozpoczęła się kolizja kontynentów Gondwany i Laurosji, powodująca znaczące procesy górotwórcze znane jako fałdowanie waryscyjskie. Teren Czech znajdował się w strefie tropikalnej, w płytkim i ciepłym morzu, gdzie dobrze rozwijały się koralowce, stromatoporoidy i glony tworzące rafy. Istniały też dobre warunki dla głowonogów, liliowców, konodontów i ramienionogów. Pojawiły się pierwsze ryby kostnoszkieletowe, a na lądzie najstarsze płazy. Okres dewonu charakteryzuje się również bogatym rozwojem flory, pojawiło się wiele roślin zarodnikowych (skrzypy, widłaki) osiągających wielkość drzew, a także pierwsze rośliny nasienne. Do obszarów z występującymi skałami dewońskimi w Czechach należą w szczególności Barrandien, Železné hory i Morawy, w okolicach Karkonoszy można miejscami znaleźć pomarszczone soczewki przekształconych dewońskich wapieni i łupków.