Owady PL

Owady to bardzo dawna i obecnie najbardziej rozpowszechniona grupa zwierząt należąca do typu stawonogów. Najstarsi przedstawiciele (bezskrzydłe) znani są z dewonu, natomiast w karbonie i permie nastąpił wielki rozwój i rozprzestrzenienie się owadów skrzydlatych. W tym czasie pojawiły się także pierwsze pajęczaki, jętki, karaczany, chruściki, chrząszcze i in. Dzięki znacznie większej ilości tlenu w atmosferze, która umożliwiała stawonogom bardziej wydajne oddychanie przez tchawki, oraz brakowi większych drapieżników, niektóre osobniki dorastały do gigantycznych rozmiarów. Największym znanym stawonogiem lądowym, jaki kiedykolwiek żył na Ziemi, była prawdopodobnie artropleura. Ta krewna dzisiejszych pareczników dorastała do ponad 2,5 m długości i ważyła około 50 kg. Żyła prawdopodobnie w ówczesnych puszczach bagiennych i była roślinożerna. Z tego okresu znamy też największe latające owady. Były to ważki z rodzajów Meganeura i Meganeuropsis. Miały one rozpiętość skrzydeł do 75 cm i wagę do pół kilograma. Jako aktywne drapieżniki polowały na inne bezkręgowce i być może także na mniejsze kręgowce. Także większość innych stawonogów była znacznie większa niż ich współcześni krewni. Można powiedzieć, że młodszy paleozoik był w historii planety złotym wiekiem stawonogów.

W zapisie kopalnym przedstawiciele owadów występują bardzo rzadko, ponieważ ich ciała nie mają zwykle żadnych twardych części. Znajdowane są w bardzo drobnoziarnistych osadach lub bursztynie (skamieniałej żywicy). Najczęściej są to skrzydła będące najbardziej wytrzymałą częścią ciała owada. Na Podgórzu Karkonoskim (Podkrkonoší) rzadko spotyka się skrzydła karaczanów, zazwyczaj zachowane w tufie (popiele wulkanicznym). Znajdowane były w okolicach Lomnicy i Novej Paki.